گنجینه ی تار۱

نویسنده:علی اکبر خان شهنازی
انتشارات:حسین مهرانی
موسیقی کلاسیک ایران در طی سدهای گذشته تحولات زیادی را داشته است. شرایط سیاسی، فرهنگی و تحولات اجتماعی که در اواخر دوره‌ی قاجار و اوایل سلطنت پهلوی شکل گرفت، تغییرات زیادی را در ساختارهای فرهنگی و هنری ایران به وجود آورد. با ورود موج جدید و گسترش فرهنگ غربی و به نوعی تجدد طلبی، عده‌ای از هنرمندان اصیل راه گذشته را در پیش گرفته و به دنبال پاسداری از میراث پیشین و حفظ اصالت‌ها برآمدند و از آنجا که نتوانستند یا نخواستند خود را با شرایط جدید سازگار سازند کم کم از فعالیت جدی هنری دور شدند، عده‌ای دیگر نیز که تحت تاثیر فرهنگ جدید قرار گرفته بودند در جهت تخریب آنچه که از گذشته به صورت سینه به سینه انتقال پیدا کرده بود برخاستند. در این میان گروهی از هنرمندان مانند درویش خان، علی اکبرخان شهنازی و مرتضی خان نی داوود که میراث دار اصالت‌های پیشین بودند، راهی میانه پیش گرفتند و در اندیشه‌ی خلاقیت‌هایی نسبت به گذشته‌ی خود بودند.شیوه نوازندگی علی اکبرخان شهنازی به عنوان کسی که از سنین کودکی ظرایف موسیقی قدیم را زیر نظر پدرش میرزا حسین قلی فراگرفته و در شرایط فرهنگی جدید زندگی کرده بود دارای اهمیت بسیار بالایی می‌باشد. از آنجا که در گذشته امکانات ثبت آثار موسیقایی و خط نت وجود نداشت، بسیاری از نغمات دل‌انگیز قدیم به دست فراموشی سپرده شده است، در کتاب گنجینه‌ی تار سعی شده است با آشنا کردن هنرجویان موسیقی با آثار استاد شهنازی، تلاشی بیشتر در جهت برطرف کردن گسستی که سال‌ها میان نوازندگی به شیوه‌ی قدیم و امروز اتفاق افتاده است انجام گیرد.
شیوه‌های گوناگونی برای آوانگاری یک اثر موسیقایی در جهان وجود دارد که با توجه به سطح نوازندگان و خوانندگان و مخاطبان آن آثار طراحی شده‌اند اما در حقیقت آوانگاری یک اثر باید ناظر بر استیل کنیک‌ها و شیوه‌های نوازندگی و آهنگ‌سازی پدیدآورنده‌ی آن باشد. در این نوع آوانگاری ریتم باید دقیق نگاشته شود و نباید به گونه‌ای تقریبی بیان شود. فواصلی که توسط آهنگساز و نوازنده استفاده شده‌اند نیز باید دقیق ذکر شود و تمپو یا سرعت نیز با همان اجرای اصلی منطبق باشد. چرا که بسیاری از تکنیک‌ها در تمپوهای کند و تند نسبت به هم متفاوت اجرا می‌شوند. دنیامیک یا شدت و ضعف در اجرا قطعه نیز باید در فرازهای مختلف آن ذکر شود تا نوازنده‌ی امروزی هرچه بیشتر بتواند اجرای خود را به اجرای اصلی نزدیک کند.