صد و یک پیش درآمد
نویسنده:ارشد تهماسبی
انتشارات:ماهور
موسيقی رسمی امروز ایران بخصوص در بستر آموزش، متکی به کارگانی شامل چند سرفصل متمايز است. مهم‌ترين آنها برای هر هنرجوی پيگير موسيقی فراگيری رديف دستگاهی در دو شاخه‌ی سازی و آوازی است. متن اصلی اين رديف‌ها را گوشه‌های غيرمتريک تشکيل می¬دهند. سرفصل‌های بعدی شامل قالب‌های متريک موسيقی ايرانی¬ است که شناخت و يادگيری آنها نيز همچون رديف موسيقی برای هنرجويان موسيقی الزامی¬ است. اين‌ها، بدون در نظر گرفتن اولويت‌شان در روند آموزش، عبارت از پيش‌درآمدها، ضربی‌ها، چهارمضراب‌ها، تصنيف‌ها و رنگ¬هایی هستند که به وسيله‌ی آهنگسازان معتبر دوره‌ی قاجار و يکی دو دهه پس از آن ساخته شده¬اند. در اين ميان «پيش‌درآمد» نوپاتر از بقيه‌ی فرم‌های متريک موسيقی است و ابداع آن را به غلامحسين درويش،¬ ملقب به درويش‌خان ۱۲۵۱- ۱۳۰۵ نسبت داده‌اند؛ با اين حال شواهدی هست که نشان می‌دهد پيش از او هم، هر چند به صورت نادر، آهنگ‌هایی با عنوان پيش‌درآمد رايج بوده است. آهنگساز ديگری که هم‌زمان و هم‌گام با درويش‌خان به صورت جدی به ساختن پيش‌درآمد همت گماشت رکن‌الدين مختاری¬ بود. پيش‌درآمد¬های این مجموعه از ساخته‌های آهنگسازانی¬ است که بايد آنها را نسل دوم سازندگان پيش‌درآمد مانند روح‌الله خالقی٬ رضا محجوبی٬ یوسف فروتن٬ ابراهیم منصوری٬ موسی معروفی٬ علینقی وزیری٬ علی‌اکبر شهنازی٬ حسین هنگ‌آفرین٬ مرتضی نی‌داوود و ... دانست. هنرجويان موسيقی با نواختن اين پيش‌درآمدها، علاوه‌بر اينکه با رموز چگونگی ترکيب و تأليف در اين فرم آشنا خواهند شد، می‌توانند چگونگی و ميزان تطور و تغيير در روند ساخت اين فرم را در قياس با آهنگ‌هایی که درويش‌خان و مختاری ساخته‌اند دنبال کنند. نت‌نگاری این کتاب برای همه‌ی سازها است و در آن از علامت‌گذاری‌های ویژه‌ی یک ساز پرهیز شده است.